شاید بارها پیش آمده که موقع خرید عطر و ادکلن درخواست کرده اید مثلاً بوی شیرین نمی خواهید ولی فروشنده باز عطری با بوی گرم به شما ارائه کرده ، در حالی که در واقع گرم بودن رایحه از شیرین بودن آن جدا است و رایحه ای می تواند شیرین باشد و خنک و یا شیرین باشد و گرم ! و حتما بارها اتفاق افتاده که فردی به دنبال عطری با بوی تلخ بوده و پس از معرفی چندین عطر متوجه میشویم که در اصل به دنبال بوی خنک و تند بوده و این دو به اصلا یکدیگر ارتباطی نداشته اند.
آگاهی داشتن از این موارد به شما کمک خواهد کرد که روش اصولی و علمی دسته بندی رایحه ها رو یاد فرا بگیرید و همین مطلب کمک خواهد کرد عطر دلخواهتان را سریع تر و دقیقترپیدا کنید. برای مثال وقتی فروشنده عطر محصولات جدید را به شما معرفی می کند ، از نوع دسته بندی آن می توانید متوجه شوید آیا این عطر مورد علاقه شما خواهد بود یا نه ؟ و جالب تر اینکه از روی رایحه عطرها به راحتی خواهید توانست تا حدود قابل توجهی یک ایده ی کلی در مورد تیپ شخصیتی افراد بدست آورید.
اغلب اوقات دسته بندی هایی که به صورت عمومی ارائه میشوند اینگونه است:” گرم ، خنک ، تند ، ملایم ، شیرین ، تلخ ”. در واقع به صورت صحیح و علمی در صنعت عطر و عطرسازی چیزی در حدود ۳۵-۳۶ نوع دسته بندی رایحه عطرها وجود دارد که عموماً در این حرفه از آنها استفاده میشود. تعجب آور است. نه؟
دسته بندی های اصلی بویایی عطرها اینها هستند:
• آروماتیک ( Aromatic )
• چایپره ( Chypre )
• مرکبات ( Citrus )
• میوه ای(Fruity)
• گل دار ( Floral )
• چرمی ( Leather )
• شرقی ( Oriental )
• چوبی ( Woody )
اینها دسته بندی های اصلی هستند ، مطلبی که شاید جز در عطر فروشی های حرفه ای تا به حال به در کمتر جایی شنیده باشید . البته لازم به ذکر است که بسیاری از فروشنده ها هم این دسته بندی ها رو نمی شناسند.
گروه یا خانواده بویایی رایحه های شرقی یا (اورینتال)Oriental. این گروه در اروپا و آمریکا طرفداران بسیاری دارد، دلیل آن هم به کار بردن ترکیب ادویه ها در این عطرهاست که تا حدودی باعث می شود این گروه از عطرها در آن منطقه طرفداران بیشتری داشته باشند.
ابتدا با یک تعریف کلی شروع می کنیم و موادی که در ساخت این دسته از رایحه ها به کار میرود را توضیح می دهیم و سپس مثالهایی ارائه میدهیم و نحوه تشخیص این رایحه ها را توضیح خواهیم داد.
یکی از مواد اصلی ای که در رایحه های شرقی به کار می رود، عنبر سائل میباشد. از ویژگی های اصلی این ماده رایحه ی شیرین ، با بویی از خاک و پودری است. عطرهای این دسته گرم و بسیار مردانه و قوی هستند و غالباً از مواد سکر آور و پرقوتی مثل مشک ، وانیل ، صمغ و چوب های نامتعارف تشکیل شده اند . این مواد با گل ها و ادویه های نامتعارف ترکیب می شوند و بر همین اساس به چندین زیر گروه با سبک بوهای مختلف تقسیم می شوند، که در این مطلب فقط ، زیر گروه های مردانه رو توضیح خواهیم داد.
• شرقی – فوژه (فوگر)(Fougere) ( مردانه ) : این دسته از عطرها اغلب رایحه ای تند و پودری ، مردانه ، بسیار رسمی و تا حدی کلاسیک دارند و بوی خاک می دهند ( این رایحه ی خاک که بسیار قوی و خوشبو هم میباشد در عطر بیژن کاملاً مشهود است ) و بعضی عطرها هم در این دسته کاملاً مثل طعم دارو ، تلخ هستند.
• شرقی – چوبی(Woody) ( مردانه ) : این رایحه ها بر خلاف دسته قبل که اصلاً شیرین نیستند ، طعمی تلخ و شیرین دارند و در عین حال گرم و عمیق و سنگین میباشند، در بعضی از مدل ها علی رغم شیرین بودن بوی پودری تندی هم از آنها به مشام میرسد . ادکلن دانهیل ( قهوه ای ) در این زیر گروه قرار می گیرد.
• شرقی – تند (Spicy)( زنانه و مردانه ) : در عطرهای این دسته هم مثل زیرگروه های قبلی ، هل ، زنجبیل ، دارچین ، جوز به کار می رود، البته با مقدار بیشتر و شدیدتر . رایحه ی این دسته بسیار تند و تیز و گرم و بسیار پودری ست.
• شرقی – وانیل ( زنانه )
• شرقی – گل ( زنانه )
دسته بندی بویی آروماتیک (Aromatic):
گروه بویایی (آروماتیک )Aromatic با تلفظ صحیح اَر ِمَتیک یکی از کلماتی ست که در توصیف عطرها کاربرد بسیار زیادی دارد. ممکن است بارها این سوال پیش آمده باشد که ارمتیک (آروماتیک) به چه معناست؟ این گروه دارای چه رایحه ای بوده و ترکیبات آن چیست؟ این واژه به معنای معطر ، خوشبو یا گیاه خوشبو می باشد و علاوه بر توصیف رایحه ، گروهی بویایی را نیز در عطرها به خود اختصاص داده است.
رزماری ، زیره و اسطوخودوس گیاهانی هستند که در اطرافمان اغلب دیده ایم و می دانیم چه رایحه ای دارند. از آنجایی که نام بردن اسامی گیاهان به کار رفته در عطرها کمک زیادی به تشخیص نوع دسته بندی آنها نمیکند ، سعی کردیم رایحه و حالاتی رو که تولید می کنند را برای شما شرح دهیم و از عطرها مثال بزنیم.
و اما زیر مجموعه های خانواده آروماتیک :
• آروماتیک – دریایی ( Aquatic ): عطرهایی که با رایحه آب و دریا مخلوط شده اند ، اغلب بوی آب (آب دریایی) می دهند و می توانند تند یا ملایم باشند اما در کل فرح بخش هستند و شامه را آزار نمی دهند ، عطر Acqua di Gio از جورجیو آرمانی جزء این دسته ست.
• آروماتیک – فوژه ( Fougere ): این رایحه ها بوی غلیظ و تندی دارند و هنگام استشمام آنها حالتی از بوی پودر و خاک به مشام میرسد ، گرم و تا حدودی تلخ هستند و اغلب کلاسیک و قدیمی هستند ، مثل عطر Azzaro for men.
• آروماتیک – میوه ای ( Fruity ): تشخیص این گروه شاید مقداری مشکلتر باشد. رایحه ای معطر ست که با بوی میوه مخلوط شده و بیشتر در تنفس عمیق بوی میوه با به مشام میرسد و میتوان گفت بوهایی با طراوت و اغلب تا حدودی خنک هستند نمونه ای از این دسته بویایی عطر Givenchy Insense Ultramarine Beach Boy میباشد.
• آروماتیک – علفی یا با طراوت ( Green or Fresh ): این رایحه غلیظ ، تند و بیشتر مردانه ست، بوی چوب و برگ می دهد، تقریباً خنک است اما به خاطر تند بودن زیاد به گرمی متمایل است، حالت نسبتاً اسپورت دارد و بسیار مورد علاقه خانم هاست مثل عطر Hugo for men.
• آروماتیک – تند ( Spicy ): دارای رایحه ای خنک و تند دارد ، اما این تندی آزار دهنده نیست ، اغلب بوی شیرین هم ندارد . نمونه عطر این گروه بویایی عطر Adidas Ice Dive است.
دسته بندی بویی چرم (Leather):
گروه بویایی چرم(Leather ) از منابع طبیعی و حیوانی و گاهاً به شیوه صنعتی بدست می آید؛ هر چند به صورت رسمی هیچ زیر گروهی برای این گروه بویایی تعریف نشده ولی به دلیل بدست آوردن ترکیبی خوشایند آن را با دیگر نت‌ها مانند نت گل یا میوه‌های مختلف؛ مشک؛ نت‌های دودی و دیگر منابع حیوانی و گیاهی و چوبهای مختلف ترکیب می‌کنند تا به یک رایحه غنی و هیجان‌انگیز برسند. عطرهای این گروه به دلیل تلخی و رایحه خاصی که دارند اغلب مردانه هستند.
از نظر تاریخی رایحه چرم یکی از نخستین روایح در عطرسازی است و در صنعت عطر سازی به قرن ۱۶ بر می‌گرده. ریشه این رایحه از عطرسازانی شروع میشود که دستکش های چرمی را برای اشراف می‌ساختند.
نخستین عطر چرمی که در تاریخ ثبت شده را برند سلطنتی کرید(Creed) که در آن زمان تولید کننده دستکش چرمی بود تولید کرده ؛ این عطر توسط پادشاه وقت انگلستان شاه جرج سوم که رایحه دستکش چرمی را دوست داشت، استفاده می شد.James Creed که اولین نسل از کرید است سازنده دستکشهای جرج سوم بود. او به درخواست شاه عطر ادکلنCreed Royal English Leather را تولید کرد.
دسته بندی بویی چوبی(Woody):
گروه یا خانواده بویایی رایحه Woody یا گروه بویایی چوبی. این روزها سرمایه گذاری های اغلب کمپانی های عطرسازی برای تولید عطر مردانه ، به میزان زیادی روی گروه رایحه های چوبی متمرکز شده است. عطرهایی که در تولید آنها و به ویژه در نت میانی از اسانس انواع چوبها استفاده شده و بویی از چوب درختان می دهند و دلیل این کار جاذبه بسیاری بود که این گروه بویایی برای خانم ها داشت !
عطرهایی که در این دسته قرار می گیرند به هنگام استشمام بوی چوبهای معطر از اونها متصاعد می شود . اسانس چوبهای بسیاری هستند که در صنعت عطرسازی به کار می روند مثل اسانس چوب اسرارآمیز صندل ، چوب خشک و تند سرو و وتیور و . . .عطرهای این گروه اغلب ، گرم ، تند و بسیار مردانه هستند و همانطور که گفته شد برای خانم ها جذاب است.
این گروه بویایی با مواد دیگری ترکیب می شود که بر اساس این ترکیبات به زیر گروه های زیر تقسیم میشوند:
• چوبی – آب (Woody – Aquatic): رایحه این عطرها به هنگام استشمام ، ملایم ، خنک ،شیرین ، اسپورت است و بویی از عطر آب را با خود دارد . بسیار مناسب سن جوان و نوجوان هست و همچنین استفاده برای روزهای بسیار گرم تابستان. بهترین عطری که می توان در این گروه مثال زد عطر Versace Eau Fraiche است.
• چوبی – آروماتیک ( Woody – Aromatic ): در رایحه این عطرها اسانس چوب با گیاهان و علف ها مخلوط می شود که در کل بویی از چوب ، مقوا یا صابون از آنها استشمام می شود . بعضی از عطرهای این گروه خنک هستند . عطر Lacoste Essential نمونه خوبی از این گروه است .
• چوبی – چایپر (Woody – Chypre): رایحه ای بسیار کلاسیک ، خشک ، سیگار مانند ، دودی ، تند با دوام و سنگین دارند . بهترین نمونه این گروه عطر Aramis است.
• چوبی – گل و مشک (Woody – Floral – Musk): رایحه این عطرها شیرینی و تلخی چوب مانند را همزمان دارد و اغلب خنک هستند و بویی خاص دارند . نمونه عطر این گروه بویایی Davidoff Good Life میباشد.
• چوبی – تند (Woody – Spicy): رایحه تند و اسپایسی در این گروه کاملاً مشهود است و اولین رایحه ای که به مشام می خورد بوی ادویه هاست که رایحه غالب در این گروه است. بویی تند ، گرم ، پودری و خشک و ادویه ای حالت غالب این گروه عطرهاست . مثال برای این گروه عطر Gucci pour Homme است.
دسته بندی بویی گُلدار یا گُلی(Floral):
همانطور که از نام این گروه مشخص است؛ نت گلهای مختلف پایه و اساس تشکیل دهنده عطرهای این گروه هستند. رایحه گلها به خاطر حس ملایم و طبیعی خود، طرفداران زیادی بین خانم‌ها دارند و تقریبا همه عطرهای این گروه زنانه و یا مردانه/زنانه هستند.گل بنفشه، گل زنبق و گل رز در عطرهای مردانه کاربرد زیادی دارند، ولی نت سایر گلها در عطرهای زنانه استفاده میشوند و به ندرت در عطرهای مردانه دیده میشوند.
• گل دار آلدهید (Floral – Aldehyde): این گروه معروف توسط Ernest Beaux برای برند CHANEL در سال ۱۹۲۱ ایجاد شده است. آلدهید ترکیبی آلی است با فرمول شیمیایی -CHO که اتانال و متانال از معروفترین‌های این دسته هستند. آلدهیدها به خصوص آلدهیدهای چرب رایحه خوشایندی دارند و برای ساخت عطر، طعم دهنده‌های غذایی و … استفاده میشوند که گاهاً به صورت طبیعی از گیاهان و یا مصنوعی تولید میشوند. این گروه بویایی از ترکیب رایحه گلها با آلدهید بدست می‌آید و اکثرا زنانه یا مردانه/زنانه هستند.
• گل‌دار – میوه‌ای (Floral – Fruity): گروه بویایی گل‌دار میوه‌ای، یکی از معروفترین و پرطرفدارترین گروه‌های بویایی میباشد که از ترکیب رایحه میوه‌های شیرین و دلپذیر ( از جمله گلابی، سیب، توت فرنگی، انار، انبه) با رایحه گلها، عطرهای باطراوت و درخشانی را ایجاد می‌کنند. عطر های گروه گل‌دار میوه‌ای از اواسط ۱۹۹۰ به بازار معرفی شد و اغلب زنانه هستند.
• گل‌دار – میوه‌ای – خوراکی(Floral – Fruity – Gourmand): منظور از گل‌دار میوه‌ای غنی‌شده، ترکیب شدن گل‌دار میوه‌ای با نت وانیل، شکلات، کارامل و … است؛ که عطرهای خیلی خوشمزه آن حس خوراکی‌های شیرین مثل کیک، شکلات و آب نبات را به شما القاء می‌کنند. عطرهای این گروه اغلب زنانه هستند.
• گل‌دار – سبز (Floral – Green): این گروه از ترکیب نت گیاهان سبز، چمن مانند و باطراوت با نت گلها به دست می‌آید. عطرهای این گروه باطراوت، ترش و اغلب زنانه هستند.
• گل‌دار – چوبی – مشک‌دار (Floral – Woody – Musk): دو گروه بویایی، “چوبی گل‌دار مشک‌دار” و “گل‌دار چوبی مشک‌دار” وجود دارد که در گل‌دار چوبی مشک‌دار رایحه‌ی گلها قدرت بیشتری نسبت به چوبی دارند؛ همچنین در دو گروه ذکر شده رایحه‌ی ملایم و شیرین مشک در انتها اضافه میشود و عمق و گرما بیشتری به عطر می‌بخشند.عطرهای این گروه اغلب زنانه هستند.
دسته بندی بویی چایپر یا چیپره(Chypre):
چایپر در زبان فرانسوی به معنی قبرس است. قبرس کشوری جزیره‌ای در شرق دریای مدیترانه است و آب و هوای شرجی و به اصطلاح مدیترانه‌ای دارد؛ به همین دلیل میتوان آن را گروه بویایی قبرسی یا مدیترانه‌ای ترجمه کرد. این گروه بعد از تولید عطر کوتی چایپر در سال ۱۹۱۷ به این نام معروف شد. رایحه این عطرهای تند بر مبنای ترکیباتی از خزه بلوط، لابدانوم (از لادن بدست می آید و تلخ است)، نعناع هندی و برگاموت است.
به زبان ساده این نوع عطرها ، اغلب رایحه ای تلخ، پودری، تند ، نسبتاً غلیظ ، گرم و اشرافی دارند. برای خانم هایی که به رایحه های خنک و ملایم علاقه دارند توصیه نمی شود.
این گروه دارای دو زیر مجموعه است. که در هر زیر مجموعه عطری را معرفی می کنیم تا با نوع رایحه آشنا شوید.
• چایپر- گل ( Chypre – Floral ): این عطرها رایحه ای تلخ ، تند ، بسیار سنگین ، غلیظ و گرم و خشک دارنددر این گروه بویایی، گلها نقش پررنگی دارند و نت گلهای مختلف مثل رز ، یاسمن سفید و زنبق دره را با نت‌های چایپر ترکیب می‌کنند.عطرهای این گروه اغلب زنانه هستند. بهترین نمونهClinique Aromatics Elixir .
• چایپر- میوه ای : ( Chypre- Fruity ): رایحه تلخ ، تند و پودری ، کمی شیرین با ته مایه ای میوه ای و ملایم و مدرن . در این زیر گروه از میوه های مختلفی استفاده می‌کنند تا حس طبیعی و در عین حال مدیترانه ای عطرها را تکمیل تر کنند. البته استفاده از میوه‌های جنگلی مثل توت جنگلی و میوه‌هایی از قبیل هلو و زرد آلو نیز در این گروه بسیار مرسوم است. عطرهای این گروه اغلب زنانه هستند و رایحه گرم دارند. بهترین نمونه عطر Chanel Chance.
دسته بندی بویی مرکبات (Citrus):
عطرهای این گروه اغلب بسیار مورد توجه جوان ها و نوجوان ها هستند . این گروه بویایی از زمانی دور وجود داشته و همچنان در عطر سازی اما به روشی مدرن تر از قبل مورد استفاده قرار می گیرد.
ترکیبات این عطرها متشکل از رایحه لیمو ، پرتقال ، برگاموت ، گریپ فروت و نارنگی ست که در عطرهای مردانه با رایحه های آروماتیک و تند ترکیب می شوند و در عطر های زنانه با رایحه گل ها .از عناصر دیگری هم مثل شکوفه های پرتقال ، دانه ها یا روغن بهار نارنج نیز در این ترکیبات استفاده میشود . به همین دلیل یکی از ویژگی های این عطرها با طراوت بودن و خنک بودن آنهاست.
این گروه در عطرهای مردانه به دو زیر مجموعه تقسیم میشوند:
• مرکبات – آروماتیک (Citrus – Aromatic) : عطرهایی که در این دسته قرار می گیرند ، بسیار خنک هستند و حالتی مثل بوی هوای سرد زمستان از اونها استشمام می شود. بعضی از اونها فاقد طعم شیرین هستند ، اما در انواعی دیگر به شدت رایحه شیرین آشکار است. در این دسته از عطرها رایحه های unisex بسیار یافت می شود، که هم مردان و هم زنان می توانند از آنها استفاده کنند. عطر مشهور CK one از کلوین کلاین در این دسته قرار می گیرد .
• مرکبات – خوراکی (Citrus – Gourmand) : منظور از مرکبات غنی شده ، ترکیب شدن رایحه مرکبات به همراه رایحه های وانیل یا کارامل است. به شدت بوی میوه با طعمی شیرین مزه از آنها استشمام می شود. عطرهای این گروه رایحه ای شادی بخش دارند و بسیار برای نوجوان ها توصیه می شود . Tommy Summer Cologne 2002 Tommy Hilfiger نمونه ای از این گروه بویایی ست .
به این ترتیب با یک آشنایی نسبی با گروهها و دسته بندی های بویایی عطرهاست که شما میتوانید در یک سایت خارجی و یا ایرانی بر مبنای مشخص کردن نوع دسته بندی عطرها به راحتی عطر دلخواهتان رو انتخاب و خرید کنید.